Psycholog
Czym się zajmuje Psycholog
Najważniejszym zadaniem w pracy psychologa szkolnego są działania na rzecz prawidłowego rozwoju psychicznego dzieci przy współpracy z rodzicami, pedagogiem, wychowawcami i instytucjami świadczącymi pomoc dzieciom oraz tworzenie klimatu do prawidłowego rozwoju osobowości uczniów.
TERAPIA PSYCHOLOGICZNA
Jest formą dialogu pomiędzy dzieckiem, opiekunem, a terapeutą. Ze względu na specyfikę świata młodego człowieka psychoterapia dzieci i młodzieży różni się nieco od pracy z dorosłymi i wyróżnia się:
- dostosowaniem metody pracy do etapu rozwojowego dziecka
- stałą współpracą z rodzicami lub opiekunem
- włączaniem w sesje zabaw terapeutycznych, ruchu, rysunku, muzyki
Psychoterapia może pomóc dziecku w wielu obszarach jego funkcjonowania, takich jak:
- lepsza jakość relacji z dorosłymi i rówieśnikami
- rozwijanie świadomości swoich emocji oraz odnajdowanie bezpiecznych form ich wyrażania
- budowanie świadomości ciała oraz obrazu siebie, które przekładają się na poczucie pewności i własnej wartości
- pokonywanie trudności i rozwijanie własnych zasobów
- obniżenie lęku, frustracji, agresji, nieśmiałości oraz dostęp do nowych możliwości
Psychoterapia dzieci jest szczególnie pomocna w przypadkach:
- występowania różnego rodzaju zaburzeń (np. emocjonalnych, zachowania, rozwojowych, więzi)
- trudności związanych ze zmianą sytuacji życiowej dziecka (np. przeprowadzka, rozwód, choroba lub śmierć członka rodziny)
- problemów w funkcjonowaniu dziecka w jego środowisku (np. trudności szkolne, nieśmiałość, apatia, bunt)
Cele ogólne:
Zajęcia mają na celu poprawę funkcjonowania emocjonalnego i społecznego, niwelowanie zachowań społecznie niepożądanych, pokazywanie sposobów radzenia sobie w kontaktach z innymi dziećmi oraz wypracowanie tolerancji na błędy i niepowodzenia, doskonalenie umiejętności społecznych przez modelowanie zachowań
Cele szczegółowe (w zależności od potrzeb):
- wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa
- obniżenie poczucia niepokoju i napięcia
- wdrażanie do samodzielnego wykonywania czynności
- kształtowanie kontaktów społecznych
- pomoc w uwalnianiu się od zachowań niepożądanych
- nauka umiejętności przebywania w grupie oraz opanowania umiejętności wspólnej zabawy i pracy
- wykształcenie motywacji do komunikowania się
- wzbudzanie zainteresowania otoczeniem
- poprawa umiejętności spostrzegania, odbioru i przetwarzania informacji napływających z otoczenia
- zmniejszanie i redukowanie zachowań utrudniających naukę
- budowanie poczucia własnej wartości
- pozytywne wzmacnianie osiągnięć
- nauka aktywnej komunikacji jako sposób na wyrażanie emocji
- nauka i modelowanie zachowań pożądanych
- ćwiczenia rozwijające sferę emocjonalno- uczuciową
- uczenie przestrzegania zasad i norm obowiązujących w sytuacjach grupowo-społecznych
- wypracowanie tolerancji na błędy i niepowodzenia
- uczenie zdolności przewidywania konsekwencji różnych zachowań
Przykładowy program zajęć:
- Wspomaganie rozwoju samokontroli:
- wdrażanie do kontrolowania emocji
- rozwijanie umiejętności radzenia sobie z trudnymi uczuciami
- eliminowanie napięć emocjonalnych oraz negatywnych sądów poznawczych
- Wspomaganie rozwoju społecznego (trening kompetencji społecznych):
- rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów, konfliktów
- nabywanie umiejętności wyrażania własnych myśli, poglądów i uczuć
- akceptacja siebie i innych
- pomoc w zaistnieniu w grupie rówieśniczej i wspomaganie procesu integracji jednostki z grupą
- kształtowanie umiejętności pokonywania trudności w kontaktach interpersonalnych i rodzących się w ich następstwie negatywnych emocji
- rozwijanie umiejętności komunikacyjnych oraz prospołecznych
- kształtowanie odpowiedzialności za własne działanie
- Wspomaganie rozwoju emocjonalnego
- kształtowanie uważnego słuchania drugiej osoby oraz zdolności dłuższego skupiania uwagi na wykonywanych czynnościach
- kształtowanie pozytywnego obrazu własnej osoby, wzmacnianie poczucia własnej wartości
- rozwijanie umiejętności rozpoznawania, rozumienia i wyrażania uczuć
- uczenie konstruktywnego myślenia (zmianę sądów poznawczych)
Metody pracy: metoda wpływu osobistego, dialog, instrukcja, metody komunikacji wspierającej i wspomagającej, testy psychometryczne i projekcyjne, terapia zabawą, praca w kartach pracy (ćwiczenia terapeutyczne) i relaksacyjne. Podczas pracy planowane jest wykorzystanie elementów terapii systemowej, poznawczo-behawioralnej, arteterapii, muzykoterapii (w zależności od indywidualnych potrzeb)
Formy pracy: praca indywidualna lub dwuosobowa
ZAJĘCIA GRUPOWE DLA DZIECI PRZEJAWIAJĄCYCH TRUDNOŚCI W ZACHOWANIU
Zajęcia grupowe mają na celu głównie: kształtowanie adekwatnej samooceny u dzieci, niwelowanie i zapobieganie agresji, rozwijanie kompetencji społecznych, współpracy oraz sposobów na radzenie sobie z silnymi emocjami: stresem, złością, lękiem. Uczniowie mają okazję ćwiczyć metody rozwiązywania konfliktów, sposoby wchodzenia w prawidłowe relacje z rówieśnikami, uczą się rozpoznawać związki pomiędzy zachowaniem, myślami oraz emocjami swoimi i innych ludzi, a także rozwijać swój twórczy potencjał. Zajęcia mają charakter ustrukturalizowanych spotkań grupowych, na które składają się odpowiednio dobrane gry, zabawy i ćwiczenia grupowe. Każde spotkanie ma swój cel, aktywność uczniów jest podporządkowana celom korygującym. Dzieci uczą się przez doświadczenia- grupa stanowi terytorium do nabywania nowych doświadczeń i eksperymentowania.
Cele ogólne:
- rozwijanie u dzieci umiejętności potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie oraz do rozwiązywania problemów
- wzmacnianie poczucia własnej wartości
- nauka dobrej, rozwijającej zabawy
- stymulacja rozwoju emocjonalnego dzieci
- stworzenie okazji do przepracowania sytuacji trudnych pod katem emocjonalno-społecznym
- budowanie pozytywnego obrazu siebie
- modelowanie zachowań
- praktykowanie z dziećmi treningów relaksacyjnych
- wspomaganie rozwoju wewnętrznego
- uczenie sposobów radzenia sobie z uczuciem złości, obniżonego nastroju, lęku
- udzielanie pomocy dzieciom, które doświadczały lub doświadczają przemocy w rodzinie
- odczuwają nieustający niepokój, mają trudności z nauką lub inne problemy w szkole
Przykładowy program zajęć:
- Terapeutyczny
- Edukacyjny
- Rozwojowy
Zajęcia terapeutyczne- rozumiane jako tworzenie możliwości odreagowywania emocji i napięć powstających na skutek wzrastania w urazowym otoczeniu, a także na skutek niepowodzeń szkolnych i społecznych oraz uzyskanie korekcyjnych doświadczeń emocjonalnych pozwalających na zmianę wzorców zachowań i zmianę sądów poznawczych w trakcie uczestnictwa w zajęciach.
Cele szczegółowe:
- stymulacja rozwoju emocjonalnego dzieci
- stworzenie okazji do przepracowania sytuacji trudnych pod katem emocjonalno-społecznym
- budowanie pozytywnego obrazu siebie
- zwiększenie poczucia własnej wartości
- modelowanie zachowań
Zajęcia edukacyjne– pozwolą zdobyć dzieciom wiedzę o problemach będących podstawowymi i aktualnymi dla grup.
Cele szczegółowe:
- wzajemne poznanie się, integracja grupy
- wytworzenie atmosfery bezpieczeństwa, zaufania i wsparcia
ustalenie reguł i norm grupowych - nabywanie umiejętności wyrażania uczuć
- rozpoznawanie emocji u siebie i innych
- rozwijanie umiejętności udzielania informacji zwrotnych
- uświadomienie sobie, że uczucia mogą się zmieniać
- ćwiczenie umiejętności koniecznych do wzięcia odpowiedzialności za swoje zachowanie w kontaktach z innymi i do panowania nad tymi zachowaniami
Zajęcia rozwojowe – oznaczają one nabywanie podczas zajęć umiejętności społecznych przydatnych w radzeniu sobie z posiadanymi problemami, które służyć będą jego rozwojowi społecznemu i osobistemu.
Cele szczegółowe:
- stymulacja koncentracji uwagi
- stymulacja umiejętności grafomotorycznych
- rozwijanie twórczego myślenia
- stymulacja umiejętności współdziałania i współpracy
- analiza ćwiczonych umiejętności
- rozbudzanie gotowości do swobodnego wypowiadania się
- wdrażanie do samodzielność
Zalety pracy w grupie:
- większa ilość osób zachęca do wprowadzania zmian
- może być odpowiednikiem szerszego środowiska społecznego
- daje poczucie przynależności
- skupia dzieci mające podobne problemy
Metody pracy: krąg, burza mózgów, socjodrama (odgrywanie ról), rundka, elementy arteterapii i muzykoterapii (w zależności od indywidualnych potrzeb), psychodrama, pantomima, gry i zabawy ruchowe oraz psychologiczna, ćwiczenia i techniki wyobrażeniowe, dzielenie się własnym doświadczeniem, poszukiwanie wspólnych konstruktywnych rozwiązań poprzez stosowanie różnorodnych technik
Formy pracy: praca grupowa
ZAJĘCIA DLA DZIECI ZDOLNYCH
Podstawę programu stanowią metody poszukujące, w szczególności czynnościowe (najlepsze dla wykorzystania aktywności, spontaniczności i twórczości dziecka). Wymagają od dziecka uczenia się podczas działania, któremu towarzyszą różne czynności umysłowe, wykorzystują doświadczenia dziecka, angażują jego sferę intelektualną, odwołują się do wyobrażeń i wdrażają do współpracy.
Ćwiczenia mają zróżnicowany charakter począwszy od zabaw intelektualnych, aż po różnego rodzaju formy ekspresji. Doskonalą m in.: zdolność abstrahowania, kojarzenie odległych faktów, rozumowanie dedukcyjne i indukcyjne, metaforyzowanie i transformowanie.Główną oś programu stanowią ćwiczenia rozwijające umiejętność twórczego myślenia.Zajęcia zachęcają do planowania, przewidywania i podejmowania pomysłów. Pogłębiają wiedzę dziecka, jego rozumienie, usprawniają analizę, syntezę i ocenę. Kształcą giętkość, płynność i oryginalność myślenia. Zwiększają umiejętność badania i rozwiązywania problemów.
Cele ogólne: rozwijanie zdolności ogólnych oraz elementarnych zdolności twórczych
Cele szczegółowe:
- rozwój zdolności poznawczych i intelektualnych
- stymulacja inteligencji emocjonalno – społecznej
- umiejętność współpracy grupowej
- budowanie motywacji do nauki
- doskonalenie technik uczenia się, zapamiętywania i koncentracji uwagi
- stymulacja percepcji wzrokowej i słuchowej
- stymulacja umiejętności grafomotorycznych
- rozwijanie twórczego myślenia;
- zwiększenie umiejętności współdziałania i współpracy
- wzmacnianie poczucia własnej wartości i sprawczości
- wywoływanie ekspresji emocji i twórczości
- rozwijanie myślenia twórczego
Przykładowy program zajęć:
- wykorzystywanie różnorodnych możliwości i okazji do indywidualizacji pracy w toku normalnie, powszechnie stosowanych form pracy
- przydzielanie trudniejszych zadań do rozwiązywania podczas pracy zbiorowej i indywidualnej
- stwarzanie okazji do swobodnego wyboru trudniejszych zadań i swobodnej decyzji w podejmowaniu zadań dodatkowych
- organizowanie pracy w małych grupach
- dobór grup na zajęciach pod względem poziomu możliwości i uzdolnień dzieci lub pod względem rodzaju zainteresowań
- stawianie pytań problemowych pobudzających myślenie twórcze i krytyczne
- wskazywanie dodatkowych źródeł wiedzy i inspirowanie do korzystania z nich
- stopniowe zwiększanie wymagań
- przydzielanie dodatkowych ról mobilizujących do wysiłku intelektualnego i zaangażowania;
Dzieci uczą się rozpoznawać własne i cudze emocje
Spodziewanym efektem programu jest uświadomienie dzieciom jak wiele radości i satysfakcji daje twórcza praca, Uświadomienie, że każdy jest osobą zdolną do tworzenia dzieł niezwykłych i niepowtarzalnych a także uświadomienie, że warto pracować razem, że każdy posiada w sobie niezwykłe możliwości i zdolności trzeba tylko chcieć je w kimś zauważyć.
Metody pracy: aktywizujące, integracyjne w pracy z grupą- pedagogika zabawy, twórczość i techniki plastyczno-techniczne, zabawy rytmiczno‑ruchowo‑słuchowe, praca indywidualna, łamigłówki, zagadki, pokaz, rundka, ćwiczenia koncentracji uwagi, percepcji wzrokowej i słuchowej, stymulacja umiejętności grafomotorycznych oraz ćwiczenia usprawniające koordynację wzrokowo- ruchową i orientację przestrzenną, elementy arteterapii i muzykoterapii, gry i zabawy ruchowe, ćwiczenia i techniki wyobrażeniowe,
Formy pracy: praca grupowa